تأثیر سرمایه اجتماعی بر توسعه پایدار کشاورزی در مناطق روستایی (مطالعه موردی: روستاهای استان کرمانشاه)

بخش کشاورزی، یکی از منابع اصلی اشتغال و تأمین درآمد به‌شمار می­رود و پایداری آن، سبب پایداری اقتصاد روستایی و زیست­محیطی درون سیستم­های کشاورزی و جوامع روستایی می­شود. یکی از عوامل مؤثّر بر این امر، سرمایة اجتماعی است؛ چراکه دستیابی به توسعة پایدار، بدون مشارکت، اعتماد و انسجام، امکان­پذیر نیست؛ از این رو، پژوهش حاضر با هدف ارزیابی تأثیر سرمایة اجتماعی بر توسعة پایدار کشاورزی در مناطق روستایی انجام شده است. جامعة آماری روستایی، استان کرمانشاه است که از این میان، 84 روستا و 441 نفر به‌عنوان نمونه انتخاب شد. به‌منظور گردآوری اطّلاعات، از روش­های کتابخانه­ای و میدانی استفاده شد. برای تحلیل موضوع، چارچوبی از 6 شاخص سرمایة اجتماعی (اعتماد، انسجام و مشارکت) و کشاورزی پایدار (اجتماعی، اقتصادی و زیست‌محیطی) در قالب 63 گویه تدوین و انتخاب شد. روایی پرسش‎نامه، بر اساس نظر کارشناسان و متخصّصین، پس از تغییرات لازم بررسی و تأیید شد. پایایی آن نیز با استفاده آلفای کرونباخ محاسبه و میزان پایایی کلّ آن، 815/0 به‌دست آمد. نتایج حاصل از یافته­های پژوهش بیانگر این است که بین سرمایة اجتماعی و توسعة پایدار کشاورزی، رابطة مثبت و معنی­دار وجود دارد. نتایج رگرسیون چندمتغیّره نیز نشان داد، مؤلّفه­های سرمایة اجتماعی 685/0 از تغییرات توسعة پایدار کشاورزی را تبیین می­کنند؛ همچنین، بر اساس نتایج آزمون t تک‎نمونه­ای، می­توان بیان کرد که شاخص­های توسعة پایدار کشاورزی در حدّ مطلوب قرار ندارد؛ بنابراین، وجود سرمایة اجتماعی در مناطق روستایی، نقش کلیدی و مهمّی را در توسعة روستایی داراست؛ زیرا توسعة روستایی با مشارکت، اعتماد و انسجام محلّی ایجاد می­شود